Sáng ngày 24/5/2025, tại Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam đã diễn ra Hội thảo khoa học cấp Bộ với chủ đề: “Cơ sở lý luận về hoạt động đồng hành với thanh niên dân tộc thiểu số của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh”. Hội thảo nhằm đánh giá tổng thể thực trạng, đề xuất các định hướng, giải pháp và phát triển khung lý luận trong hoạt động của tổ chức Đoàn đối với thanh niên dân tộc thiểu số (DTTS) trong bối cảnh mới.

Các đại biểu, nhà khoa học và sinh viên chụp ảnh lưu niệm sau hội thảo.

Tiến sĩ Trịnh Minh Thái - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Học viện phát biểu khai mạc hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Tiến sĩ Trịnh Minh Thái - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Học viện nhấn mạnh: “Trong tiến trình phát triển đất nước, thanh niên dân tộc thiểu số là một bộ phận đặc biệt quan trọng, vừa kế thừa truyền thống dân tộc, vừa là lực lượng xung kích trong đổi mới và hội nhập”. Hội thảo không chỉ là nơi tổng kết bước đầu kết quả nghiên cứu của đề tài khoa học cấp bộ, mà còn là diễn đàn để các nhà khoa học, nhà quản lý, cán bộ Đoàn và chính các bạn thanh niên dân tộc thiểu số chia sẻ trực tiếp tiếng nói của mình.

TS. Trịnh Minh Thái, TS. Trần Thị Thúy Ngọc và PGS.TS. Trần Thị An chủ trì hội thảo.

Hội thảo đã được nghe báo cáo đề dẫn, ba tham luận từ nhóm nghiên cứu chính thức của đề tài và bảy lượt phát biểu của các nhà khoa học và đại biểu từ các cơ quan trung ương. Các nội dung tham luận đã tiếp cận sâu sắc từ chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến khảo sát thực tiễn tại ba tỉnh Đắk Lắk, Trà Vinh và Sơn La – với quy mô 900 phiếu khảo sát (trong đó 750 phiếu là của thanh niên DTTS).

Kết quả nghiên cứu cho thấy những thuận lợi và khó khăn nổi bật trong việc đồng hành với thanh niên DTTS, từ hoạt động giáo dục, phát triển kỹ năng, chuyển đổi số, đến văn hóa, thể thao và du lịch cộng đồng. Đặc biệt, đề tài đã nhận diện xu hướng cá nhân hóa trong hoạt động hỗ trợ, đặt thanh niên vào vị trí chủ thể và đồng hành một cách linh hoạt, thiết thực.

Tiến sĩ Trần Bách Hiếu – Trưởng phòng Khoa học công nghệ Viện Việt Nam học và Khoa học tham luận tại hội thảo.

Tham luận của Tiến sĩ Trần Bách Hiếu – Trưởng phòng Khoa học công nghệ Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển đặc biệt gây ấn tượng khi chỉ ra sự “lệch pha” giữa chủ trương “quan tâm, đặc biệt quan tâm” và thực tiễn “yếu, ít, kém, thấp và hạn chế”. Theo ông, thanh niên DTTS không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà cần được xác lập là lực lượng trung tâm của phát triển. Từ góc độ đó, ông đề xuất đẩy mạnh các hoạt động văn nghệ khai thác bản sắc văn hóa dân tộc, phát triển kỹ năng và đặc biệt là năng lực công nghệ thông tin cho thanh niên DTTS trong thời đại chuyển đổi số.

PGS.TS. Hoàng Văn Nghĩa – Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhấn mạnh phương châm phát triển thanh niên dân tộc thiểu số

Đồng quan điểm về việc cần tiếp cận thanh niên DTTS như một chủ thể phát triển, PGS.TS. Hoàng Văn Nghĩa – Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng cần làm rõ các câu hỏi cốt lõi: Đồng hành với ai - bằng cách nào - vì mục tiêu gì? Ông đặc biệt nhấn mạnh phương châm “tự chủ, tự tin, tự lập, tự cường, tự hào” như kim chỉ nam trong công tác phát triển thanh niên DTTS.

Đồng chí Lò Quang Tú - Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền công tác dân tộc và tôn giáo phát biểu tại hội thảo.

Đồng chí Lò Quang Tú - Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền công tác dân tộc và tôn giáo, nhấn mạnh vai trò lịch sử và tiềm năng to lớn của thanh niên DTTS trong công cuộc phát triển đất nước, đề nghị có cơ chế riêng trong tuyển dụng, không chỉ là cộng điểm.

PGS.TS. Đỗ Minh Hợp phát biểu tại hội thảo, góp ý các khái niệm công cụ cần kết hợp nhuần nhuyễn giữa định lượng và định tính

Ở góc nhìn phương pháp luận, PGS.TS. Đỗ Minh Hợp – Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đề xuất tăng cường ứng dụng phương pháp nghiên cứu định lượng, bổ sung thêm các biến số mới để có thể phân tích đa chiều và sâu sắc hơn các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình đồng hành và phát triển thanh niên DTTS. Theo PGS.TS. Đỗ Minh Hợp, việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa định lượng và định tính sẽ giúp nâng cao giá trị học thuật và thực tiễn của đề tài, từ đó phục vụ hiệu quả hơn cho hoạch định chính sách.

TS. Lê Ánh Dương phát biểu về cụ thể hóa nội dung đồng hành.

TS. Lê Ánh Dương - Phó Chánh Văn phòng Đảng uỷ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khuyến nghị nhóm nghiên cứu cần cụ thể hóa các nội dung đồng hành và cập nhật hệ thống căn cứ pháp lý từ các văn bản mới của Đảng và Nhà nước, qua đó đảm bảo tính hợp lý, thống nhất và khả thi trong triển khai thực tiễn.

Tiến sĩ Bùi Hồng Việt - Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu về tầm quan trọng của việc cập nhật chính sách.

Cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự cập nhật chính sách, Tiến sĩ Bùi Hồng Việt - Phó Vụ trưởng Vụ Xã hội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho rằng cần tích cực tiếp cận các chủ trương mới như phát triển kinh tế tư nhân, an sinh xã hội và quản trị xã hội hiện đại. Ông khẳng định Ban sẵn sàng tiếp nhận kết quả nghiên cứu để vận dụng vào các chương trình công tác thực tiễn.

Một trong những điểm nhấn cảm xúc đặc biệt của hội thảo là tham luận đến từ sinh viên Vũ Dương Bảo Phúc (dân tộc Tày). Phúc trình bày về những rào cản như điều kiện địa lý, kinh tế gia đình, rào cản ngôn ngữ và sự mặc cảm văn hóa. Từ đó, Phúc đề xuất hệ thống các giải pháp cụ thể, đồng thời khẳng định: “Thanh niên DTTS không cần được ưu ái, chỉ mong được bình đẳng, được trao cơ hội”.

Tiếp nối tiếng nói của thanh niên, sinh viên Phạm Hoàng Anh Dũng – ngành Quan hệ công chúng – đã phân tích vai trò của thanh niên DTTS trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, nhất là trong môi trường mạng đầy biến động. Tham luận nhấn mạnh việc nâng cao nhận thức pháp luật, khả năng phản biện và kỹ năng truyền thông tích cực để giúp thanh niên không chỉ “miễn nhiễm” trước thông tin độc hại mà còn trở thành lực lượng nòng cốt lan tỏa giá trị tích cực.

Phát biểu tổng kết hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Trần Thị An khẳng định: “Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội, nhưng thanh niên dân tộc thiểu số vẫn đang ở ngoài lề của mùa xuân ấy nếu chúng ta không kịp thời đồng hành, hỗ trợ và tin tưởng họ bằng chính sách đồng bộ và hành động thiết thực”. Hội thảo khép lại trong tinh thần trách nhiệm, học thuật và gợi mở nhiều hướng nghiên cứu, chính sách và hành động cụ thể.

Quang cảnh Hội thảo khoa học